Online Dialoog “Global Ethical Stocktake COP30 – Nederland”

cop 30 global ethical stocktake. logo of the federal government of brazil

Inleiding

In aanloop naar de Klimaattop van 2025 in Belém, Brazilië (COP30), op verzoek van het Braziliaanse voorzitterschap, organiseren de Earth Charter- en VN-gemeenschappen een wereldwijde ethische dialoog om een moreel kompas en een transformerende visie in te brengen in de COP 30-onderhandelingen.
Het Braziliaanse voorzitterschap heeft expliciet benadrukt dat ethiek een sleutelrol moet spelen in deze klimaattop. Volgens het Braziliaanse gastland kan het mondiale klimaatbeleid alleen succesvol zijn als het rechtvaardigheid, intergenerationele solidariteit en morele verantwoordelijkheid centraal stelt. Ethiek biedt daarbij een kader dat verder gaat dan technologische oplossingen, juridische verdragen en economische instrumenten: het dwingt regeringen, bedrijven en burgers om keuzes te maken die niet alleen effectief, maar ook eerlijk, inclusief en menswaardig zijn.

De visie van het voorzitterschap benadrukt dat de wereld een gemeenschappelijke ethische basis nodig heeft om:

  • Eenheid en onderlinge afhankelijkheid te erkennen – geen land kan de klimaatcrisis alleen oplossen.

  • Intergenerationele solidariteit te waarborgen – beslissingen van nu bepalen de toekomst van komende generaties.

  • Verantwoordelijkheid en empathie te versterken – landen en bedrijven moeten verantwoordelijkheid nemen voor hun historische en huidige uitstoot.

  • Inclusie, veerkracht en hoop te bevorderen – iedereen moet kunnen deelnemen aan het besluitvormingsproces, vooral de meest kwetsbaren.

Het Earth Charter, met zijn vier pijlers (respect en zorg voor de gemeenschap van het leven, ecologische integriteit, sociale en economische rechtvaardigheid, democratie en vrede) en 16 hoofdprincipes, sluit nauw aan bij deze visie. Het vormt een wereldwijd erkend ethisch kompas dat concrete richtlijnen biedt voor rechtvaardig klimaatbeleid en voor het omvormen van economie, bestuur en cultuur in harmonie met de Aarde. De waarden van het Earth Charter versterken zo de kernwaarden van het Braziliaanse COP30-voorzitterschap.

Lokale en online dialogen voeden samen een mondiale “ethical stocktake”, gebaseerd op vijf centrale vragen over ontkenning, consumptie, verantwoordelijkheid, culturele wijsheid en collectieve mobilisatie.

De gesprekken tonen waarom schadelijke patronen blijven bestaan—kortetermijn-denken, systeemfouten en verlies van verbondenheid met de natuur—en onderzoeken tegelijkertijd wegen naar verandering, van inheemse wijsheid en rechten van de natuur tot post-groei-economieën en regeneratief ondernemen.
Het Earth Charter komt daarbij naar voren als een bindend ethisch kompas: een kader voor gerechtigheid, solidariteit en ecologische integriteit. Door diverse stemmen, tradities en praktijken samen te brengen, wil het ‘ethical stocktake’-initiatief leiders, bedrijven en gemeenschappen inspireren om met moed en rechtvaardigheid de klimaatcrisis aan te pakken.

Doel van de dialoog van 16 september 2025

Op 16 september 2025 vond in Nederland een online dialoog plaats met zestien vertegenwoordigers uit verschillende sectoren van de samenleving.
Het doel was:

  • gezamenlijk te reflecteren op de klimaatcrisis vanuit een ethisch perspectief;

  • een inclusieve dialoog te voeren met een diverse groep deelnemers , waarbij de dialoogmethode ‘Van Ego naar Eco’ is ingebracht om ruimte te geven aan stemmen die doorgaans niet of nauwelijks gehoord worden, zoals de stem van gemarginaliseerden, de Aarde of toekomstige generaties ;

  • dieper inzicht te verkrijgen in de oorzaken van klimaatverandering, mogelijke oplossingen en de rol van een ethische benadering zoals verwoord in het Earth Charter;

  • inzichten en positieve perspectieven te verzamelen die kunnen worden ingebracht in de COP30-onderhandelingen en zo transformatieve actie inspireren;

Proces en tijdlijn

  • Lokale en online dialogen wereldwijd voeden de Global Ethical Stocktake.

  • De resultaten van de dialogen van lokale Earth Charter affiliates en partners, worden door Earth Charter International gebundeld en aangeboden aan het leiderschap van COP30.

  • De actieve Earth Charter-gemeenschap in Brazilië staat klaar om de uitkomsten rechtstreeks in te brengen in de top.

Facilitatie – DeelGenootschap Earth Charter Nederland

Alide Roerink – Lavinia Warnars – Veronique Swinkels

Referenties:

- Lees het Earth Charter
- Planetary Well-Being Book
- Earth Charter +25 aanbevelingen business ethics

Waar relevant noemen we de Earth Charter principes die de uitkomsten van de dialoog versterken.

icons representing earth charter principles

De vijf leidende vragen en inzichten

1. Waarom ontkennen of negeren we zo vaak wat wetenschap en traditionele kennis zeggen over de klimaatcrisis en delen of tolereren we desinformatie, zelfs als mensenlevens in gevaar zijn?

Belangrijkste inzichten

  • Kortetermijn-denken en belangenstrijd – Directe economische of politieke winst weegt zwaarder dan langetermijnoverleving (Principe 7a EC: pas onze productie en consumptie aan aan wat het ecologische systeem kan opnemen en herstellen).

  • Psychologische vermijding – Angst, verdriet en “slechte-nieuws-moeheid” leiden tot ontkenning en wegkijken.

  • Trage terugkoppeling – De vertraagde effecten van klimaatverandering verminderen het gevoel van urgentie.

  • Verlies van verbondenheid met de natuur – De westerse scheiding tussen mens en natuur verzwakt empathie voor het “web van het leven” (Principe 1 EC; Respecteer de aarde en het leven in al haar diversiteit).

  • Desinformatie en machtsmisbruik – Fossiele industrieën zaaien twijfel en onwaarheden om maatregelen te vertragen (Principe 13 EC: transparantie en participatie).

Richtingwijzers uit het Earth Charter

  • Principe 14a: Bied vooral kinderen en jongeren onderwijs dat hen in staat stelt actief bij te dragen aan duurzame ontwikkeling.

  • Principe 9: Bestrijd armoede als een ethische, sociale en ecologische plicht.

2. Waarom blijven we productie- en consumptiemodellen volgen die de meest kwetsbaren schaden en niet in lijn zijn met de 1,5 °C-doelstelling?

Belangrijkste inzichten

  • Groei-verslaving – Welzijn wordt verward met meer bezitten in plaats van meer “zijn”.

  • Systeemfouten – Economische waarde bepalingen belonen productiviteit en winst, maar negeren zorg, bosbescherming en planetaire gezondheid (Principe 7d EC integreer de echte kosten).

  • Institutionele, corporate en systemische weerstanden – Fossiele lobby’s blokkeren transities; geopolitieke spanningen verzwakken ESG-initiatieven.

  • Gebrek aan zichtbare alternatieven – Inspirerende modellen als Buen Vivir, Ubuntu en Bhutan’s Gross National Happiness krijgen onvoldoende structurele steun.

Richtingwijzers uit het Earth Charter

  • Principe 7: Bevorder productie- en consumptiepatronen die de regeneratieve capaciteit van de Aarde waarborgen.

  • Principe 10: Zorg dat economische activiteiten mensontwikkeling bevorderen op een rechtvaardige en duurzame manier.

3. Hoe zorgen we ervoor dat rijke landen, grote producenten en consumenten van fossiele brandstoffen hun transitie versnellen en financiering bijdragen aan maatregelen in de meest kwetsbare landen?

Belangrijkste inzichten

  • Echte prijsbepaling – Sociale- en milieukosten in marktprijzen opnemen (goede voorbeelden: Impact Institute en True Price Foundation).

  • Carbon Take-Back – Producenten verantwoordelijk houden voor de volledige levenscyclus van hun producten.

  • Rechten van de natuur – Juridische erkenning van lucht, water en ecosystemen (voorbeelden: Stichting Rechten voor de Natuur, Het Bos dat Zichzelf Bezit).

  • Eerlijke financiering – Rijke landen moeten bestaande klimaatbeloften nakomen en uitbreiden.

  • Sterk bestuur – Transparantie en burgerparticipatie afdwingen (bijv. Burgerberaden, “Ministerie van de Toekomst ”).

Richtingwijzers uit het Earth Charter

  • Principe 1a: Erken dat alle levensvormen waarde hebben, onafhankelijk van nut voor de mens.

  • Principe 7d: Integreer de volledige milieu- en sociale kosten in de verkoopprijs.

  • Principe 13b: Ondersteun lokale en mondiale burgerinitiatieven en bevorder betekenisvolle participatie.

4. Welke tradities, geschiedenissen of praktijken (cultureel, spiritueel) uit uw gemeenschap leren ons in grotere harmonie met de natuur te leven?

Belangrijkste inzichten

  • Inheemse wijsheid & FPIC – Vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming garandeert respectvolle samenwerking (voorbeeld: Indigenous Knowledge Centre International).

  • Wederkerigheid en onderlinge hulp – Twents Noaberschap benadrukt gedeelde verantwoordelijkheid.

  • Spirituele tradities – De “gouden regel”, ook aanwezig in boeddhisme en christendom, stimuleert nederigheid en zorg voor de planeet.

  • Herverbinding met de natuur – Deep Time Walks, bosbaden en kunst-rituelen herstellen ecologische relaties (voorbeelden: Friends of the Forest, Lab Toekomstige Generaties, groene traineeships).

Richtingwijzers uit het Earth Charter

  • Principe 12b: Erken het recht van inheemse volkeren op spiritualiteit, kennis en duurzame levenswijzen.

  • Principe 14d: Onderstreep het belang van moreel en spiritueel onderwijs voor duurzaam leven.

5. Hoe kunnen we een divers collectief van mensen, leiders, bedrijven en landen mobiliseren voor rechtvaardige en ethische klimaatmaatregelen? Welke ideeën en waarden kunnen inspireren?

Belangrijkste inzichten

  • Coalitions of the Willing – Bewegingen als Donut Economics, Degrowth, Zoöp en Economy Transformers laten post-groei-ethiek zien.

  • Nieuwe succesverhalen – Vooruitgang meten in zijn in plaats van hebben.

  • Zakelijke beloften – Bedrijven kunnen zich verbinden aan heling, verbinding en zorg; ethiek als fundament, niet als bijlage.

  • Eco-geletterdheid & jeugd – Kinderen en jongeren versterken via ervaringsgericht onderwijs en kunst.

  • Spirituele gemeenschap – Cultuur en geloof verdiepen collectieve verantwoordelijkheid.

Richtingwijzers uit het Earth Charter

  • Principe 13: Versterk democratische instituties en borg transparantie.

  • Principe 16: Bevorder een cultuur van tolerantie, geweldloosheid en vrede.

Mondiale rechtvaardigheid en gelijkheid

  • Ontwikkelingslanden zoals Bangladesh lopen onevenredig veel klimaatrisico terwijl hun bijdrage aan emissies minimaal is.

  • Klimaatmigratie, biodiversiteitsverlies en ongelijke verdeling van hulpbronnen benadrukken de ethische plicht tot eerlijk lasten delen.

Belangrijkste conclusies

  • Gedragsinertie is veelzijdig – Psychologische vermijding, economische prikkels en spirituele vervreemding houden schadelijke gewoonten in stand.

  • Het Earth Charter biedt een ethisch kompas – Met 4 pijlers, 16 hoofdprincipes en 54 subprincipes geeft het richting voor bestuur, economie en cultuur in harmonie met de Aarde.

  • Transformatie is mogelijk – Inheemse wijsheid, post-groei-economieën en regeneratief ondernemen tonen dat een rechtvaardige en duurzame toekomst kan worden gecreëerd.

Aanbevolen vervolgstappen

  • Integreer Earth Charter-onderwijs in scholen, bedrijven en gemeenschapsprogramma’s.

  • Voer echte prijsbepaling in en maak milieukosten zichtbaar voor consumenten.

  • Erken rechten van de natuur in wet- en regelgeving.

  • Versterk klimaatfinanciering en voer carbon take-back verplichtingen in.

  • Ondersteun lokale leiders en burgerberaden om dialoog en besluitvorming te democratiseren.

  • Stimuleer nieuwe narratieven over welzijn en succes die de nadruk leggen op zorg, gemeenschap en ecologische gezondheid.

Als er een rapportage beschikbaar komt met de internationale resultaten zowel van het Earth Charter als van de gehele internationale inbreng dan zullen we dat hier vermelden.

Met veel dank aan de participanten en facilitators voor hun bijdrage:

Cor Noltee (Friends of the Forest), Dick de Groot (Association Worldconnectors),  Godelieve van Heteren (Senior international consultant health & Social systems transformations: health, governance/policy, PBF), Guido Beauchez (Partner, COO Nexus Climate BV), HenkJan Laats (Expert Holistic Science at UN Harmony with Nature, director Cross Cultural Bridges), Jan van de Venis (Lab for Future Generations, Stand Up for Your Rights, Foundation Rights of Nature), Marcello Palazzi (Economist, Entrepreneur. Co-Founder United Leaders Europe, For Good Leaders, B Lab Europe, NOW Partners, Tällberg Forum, Progressio Foundation), Mirjam Hijstek (Coach for creative professionals, curator,  art consultant), Paul Lubbers (ECI Board member, Breesaap Green Link), Sherlien Sanches (Founder Indigenous Knowledge Centre International), Tycho Huussen (Systems thinker, physicist, oceanographer, entrepreneur, teacher), Wim Oolbekkink (SBI Estate Zonheuvel, Coordinator SDG House Zonheuvel), Xinmeng Eric Lei (Sales Controller | PhD Candidate).    

Facilitation Team Earth Charter DeelGenootschap Nederland 

  • Alide Roerink (Anthropologist, ECI Council member, Food Forest Initiative) 

  • Lavinia Warnars (Founder and Consultant Biodiversity Finance and Projects, iEarth.nl - ECI Affiliate. Specialized in the dialogue method ‘From Ego to Eco’)

  • Veronique Swinkels (Founder InnerPact, Chair Lab for Future Generations - both ECI Affiliates)